بیابان‌زایی یکی از پدیده‌هایی است که بیش از پیش با آن مواجهیم. در این شرایط عرصه‌هایی که قابلیت تولید داشت، شور و غلیایی و یک منطقه کشاورزی حاصلخیز به یک منطقه غیرقابل زراعت تبدیل شده و یا تغییر کاربری یافته است این در حالیست که می‌توانست جلوه‌ای از ویژگی‌های طبیعت را داشته باشد.
به گزارش آرمان گرد،خشکسالی و تغییرات اقلیمی تاثیرات بسیار مخربی بر محیط زیست می‌گذارند که یکی از این آسیب‌ها افزایش کانون‌های گرد و غبار و بیابان‌زایی است. به گفته وحید جعفریان – مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی – بیابان‌زایی نتیجه مدیریت نادرست است چراکه عرصه‌ای با قابلیت‌های بسیار به دلیل سوء مدیریت و عوامل انسانی، فاقد جلوه‌های حیاتی شده و ظاهری شبیه به یک منطقه بیابانی پیدا کرده است. در ادامه به ۱۷ نکته درباره بیابان‌زایی و راه‌های کنترل آن اشاره خواهیم کرد:
* این روزها درحال گذراندن سخت‌ترین خشکسالی جهانی هستیم.
* یکی از پیامدهای خشکسالی افزایش گرد و غبار است که نه تنها در محدوده کشور ما بلکه یک ماهیت منطقه‌ای دارد و چالش‌ها و مشکلاتی را ایجاد می‌کند که می‌تواند چندین کشور را در برگیرد و راه حل های مواجهه با گرد و غبار هم حتما نیازمند مشارکت موثر چند کشور و مشارکت‌های منطقه‌ای است.
* با توجه به ماهیت پیچیده و چند وجهی خشکسالی نیاز است که برنامه‌ها و سیاست‌های تعریف شده توسط بخش‌های مختلف با هم‌سویی،هماهنگی و هم‌افزایی به نوعی ترتیب داده شوند که ما با مشارکت و کمک هم بتوانیم از فراز خشکسالی عبور کنیم.
* خشکسالی می‌تواند موجب تشدید بیابان‌زایی شود و مخاطرات متعددی را به عنوان پیامدهای ناشی از بیابان‌زایی به دنبال داشته باشد.
* بیابان‌زایی اشاره بر موضوع سوء مدیریت دارد.چرا که عرصه‌ای با قابلیت‌های بسیار به دلیل سوء مدیریت و عوامل انسانی، فاقد جلوه‌های حیاتی شده و ظاهری شبیه به یک منطقه بیابانی پیدا کرده است.
* در نتیجه عدم مدیریت حاصلخیزی خاک کاهش یافته و پوشش گیاهی افزایش یافته است.عرصه‌هایی که قابلیت تولید داشت، شور و غلیایی شده و یک منطقه کشاورزی حاصلخیز به یک منطقه غیرقابل زراعت تبدیل شده و یا تغییر کاربری یافته است در صورتی که می‌توانست جلوه‌ای از ویژگی‌های طبیعت را داشته باشد اما با تغییر کاربری عملا مناطق مسکونی و … تحصیل شده است.
* جنگل‌زدایی، تخریب مراتع، تبدیل عرصه‌های جنگل‌ها به سایر کاربری‌ها و تغییر کاربری ها مصداقی از بیابان‌زایی است.
* مسئله بیابان‌زایی به‌حدی برای جامعه جهانی حیاتی است که یکی از کنوانسیون‌های جهانی که در رابطه با سرزمین تدوین شد، کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی بود علاوه بر آن کنوانسیون تغییرات اقلیمی و تنوع‌زیستی اقدامات گسترده‌ای برای تغییر افکار عمومی، ارتقای آگاهی‌ها، تسهیل تبادلات دانش و به اشتراک گذاشتن تجارب موفق بین کشورهای مختلف انجام می‌دهند.
* کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی که کشور ما یکی از اعضای آن است، یکی از مهم‌ترین معاهده‌هایی است که کشور ما از ابتدا در آن نقش آفرین بوده و از سال ۱۳۷۵ که با تصویب مجلس شورای اسلامی ایران نیز به عضویت این کنوانسیون درآمد و فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه مقابله با بیابان‌زایی انجام داده است.
* ساختار ملی کارگروه ملی مقابله با بیابان‌زایی پس از الحاق ایران به کنوانسیون مربوطه شکل گرفته است.
* کارگروه بیابان‌زایی اگرچه در دوره‌هایی چندان فعال نبوده اما با تلاش دولت سیزدهم بعد از یک دوره نسبتا طولانی در دی ماه سال ۱۴۰۰ این کارگروه به‌صورت فعال دوباره آغاز به فعالیت کرد و ساختارهایی در حوزه بخش‌های علمی، تحقیقاتی و دانش‌بنیان و همینطور بخش‌هایی در حوزه سازمان‌های مردم نهاد و تشکل‌های اجتماع محور را مجددا بازسازی کرد و برنامه‌های خوبی را برای سال ۱۴۰۱ در دستور کار خود قرار داد.
* محوریت فعالیت این کارگروه توجه به مباحث کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های آن در جهت مواجهه با خشکسالی و پیامدهای آن است.
* کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی ابزار خوبی را می‌تواند در دسترس دیپلماسی کشور قرار دهد و از این طریق قادراست در جهت تعریف برنامه‌های منطقه‌ای، مدیریت گرد و غبار و ایجاد یک فضای موثر، کارآمد و عملیاتی برای همکاری کشورهای اطراف مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
* از طریق تقویت پوشش گیاهی در مناطق بیابانی از تشدید فرسایش بادی جلوگیری و می‌توان به کاهش فرسایش بادی کمک می‌کنیم.
* پوشش گیاهی یک اقدام موثر برای کنترل کانون توفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار و راهکاری مناسب برای ایجاد شرایط بهتر در مواجهه با پیامدهای خشکسالی است بنابراین جایگزین کردن گونه‌های درختی و درختچه‌ای با گونه‌های بوته‌ای که نیاز آبی کمتری دارند در دستور کار سازمان منابع طبیعی قرار گرفته است.
* گونه‌های بومی قابلیت و ظرفیت‌های خودشان را در مواجهه با خشکسالی‌های گذشته نشان دادند و بهترین گزینه برای حمایت و تکثیر هستند تا بتوانیم در مناطق بیابانی ازآن‌ها استفاده کنیم.
* تا کنون همکاری موثری با بخش‌های تحقیقاتی و دانشگاهی برای بقای گونه‌های گیاهی متعددی که در مناطق مختلف وجود دارد صورت گرفته و در سیاست‌های اجرایی ما متنوع کردن گونه‌های گیاهی با تاکید بر گونه‌های بوته‌ای و با تاکید بر استفاده از گونه‌های بومی در دستورکار است.
انتهای پیام
